یکی از ارزشمندترین و گرانبهاترین ادویههایی که در سراسر جهان مورد استفاده قرار میگیرد، زعفران است. این ادویه دارای انواع مختلفی میباشد که هر یک از آنها از نظر طعم، عطر، ویژگیها و میزان رنگ دهی تفاوتهایی با یکدیگر دارند. زعفرانی که برداشت میشود، به صورت یک رشته کامل است. این رشته در پروسه بسته بندی، جداسازی میشود و انواع مختلف زعفران را شکل میدهد. در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا به معرفی زعفران بپردازیم و اطلاعات مفیدی در رابطه با این گیاه مفید در اختیارتان قرار دهیم.
زعفران چیست؟
در صورتی که میخواهید همه چیز درباره زعفران را بدانید، باید در ابتدا با این گیاه آشنا شوید. زعفران گیاهی است که به دلیل عطر و رنگ خود در غذاهای مختلف ایرانی به عنوان ادویه و چاشنی استفاده میشود. این گیاه به دلیل خواص دارویی منحصر به فرد خود جزو باارزشترین و گرانترین گیاهان دنیا به شمار میرود و موفق به کسب لقب طلای سرخ شده است. یکی دیگر از دلایلی که باعث گران بودن زعفران شده، کمیاب بودن آن میباشد. زعفران دارای انواع مختلفی است و در زمان خرید این گیاه باید با آنها آشنا باشید تا بتوانید بهترین مورد را تهیه کنید.
گیاه زعفران ارتفاعی حدود ۳۰ سانتیمتر دارد و برگهای آن سبز و دراز هستند و شباهت زیادی به تره دارند. ساقه زیر زمینی این گیاه از دو پیاز تشکیل شده که این پیازها پوشیده از غشاء سخت و قهوهای رنگ هستند. گلهای زعفران نیز دارای لولههایی دراز، ارغوانی و منظم میباشند که به گلبرگ و کاسبرگ ختم میشوند. هر یک از گریدهای زعفران، کیفیت متفاوتی خواهند داشت.
روش های کاشت زعفران
فصل رشد گیاه زعفران با بارندگیهای فصل پاییز و زمستان همراه است. تا همین چند سال پیش مردم فکر میکردند که تنها شهر ایران که کاشت زعفران در آن انجام میشود، خراسان است. در حالیکه در سایر شهرها نیز مانند تبریز، اصفهان و حتی بخشهایی از مازندران نیز کاشت این گیاه مفید انجام میشود. روشهای گوناگونی برای کشت زعفران وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
کاشت خاکی زعفران
کشت خاکی این گیاه به عنوان رایجترین و قدیمیترین روش کشت آن شناخته میشود. کاشت زعفران در خاک از نظر اقتصادی نیز کاملا به صرفه است.
کاشت گلخانهای
با وجود کاشت گلخانهای بسیاری از افراد توانستند با فراهم کردن شرایط مورد نیاز، زعفران را در هر شهری و با هر آب و هوایی کشت دهند. کاشت گلخانهای زعفران به عنوان جدیدترین و پیشرفتهترین روش کاشت این گیاه به شمار میرود.
کاشت در منزل
بسیاری از افراد نیز زعفران را در خانه کشت میدهند؛ چون مدیریت کاشت این گیاه در مساحتهای کوچک نیز راحت و قابل کنترل است.
آب و هوای مناسب زعفران
سوال اکثر افرادی که قصد کاشت زعفران را دارند این است که زعفران در چه آب و هوایی قادر به رشد است؟ زعفران به عنوان یک گیاه نیمه گرمسیری شناخته میشود؛ به همین دلیل در شهرهایی با تابستانهای گرم و خشک و زمستانهای ملایم رشد بهتری خواهد داشت. این گیاه میتواند دمای زیر ۲۵ درجه سانتیگراد را نیز تحمل کند و حداکثر دمایی که میتواند در آن دوام بیاورد ۳۵ تا ۴۵ درجه سانتیگراد است.
تغییرات دمایی به عنوان عاملی مهم در تنظیم گلدهی زعفران به شمار میروند. زعفران میتواند در مناطقی که ارتفاع آنها از سطح دریا ۱۳۰۰ تا ۲۳۰۰ متر است رشد کند، اما رشد آن در مکانهایی با ارتفاع کمتر از ۲۰۰۰ متر بیشتر است و گلدهی بهتری دارد. دوران رشد زعفران از فصول ابتدایی پاییز تا اوایل بهار است و اراضی آن باید آفتابگیر باشند.
خواص زعفران موضوعی است که از زمانهای گذشته بر روی آن بسیار تاکید میشد و اجداد ما نیز از این گیاه مفید به میزان زیادی استفاده میکردند. زعفران نوعی ادویه است که میتوان از آن در هر نوع شیرینی یا غذا استفاده نمود و آنها را خوش عطر و خوش طعم کرد. این ماده علاوه بر عطر و طعم دل انگیز خود دارای خواص زیادی نیز میباشد؛ به گونهای که حتی میتواند انرژی بخش بوده و عملکرد سیستم ایمنی بدن را تقویت کند. در ادامه با ما همراه باشید تا برایتان شرح دهید که آیا زعفران واقعا شادیآور است یا خیر.
رابطه بین زعفران و شادی
زعفران به صورت سنتی به عنوان مادهای طعم دهنده و رنگی استفاده میشود. تحقیقات اخیر نشان دادهاند که زعفران میتواند به بهبود سلامتی کمک کند و این خاصیت آن از ترکیباتی مانند سافرانال، پیکروکروسین، کروستین و کروسین نشات میگیرد. اکثر محققان، منبع این گیاه منحصر به فرد را مناطق گوناگونی مانند ترکیه، یونان و ایران میدانند. مطالعات علمی که بر روی آن انجام شده نشان دادهاند که این گیاه دارویی خواص شگفت انگیزی مانند ضد افسردگی، ضد سرطان، تقویت کننده هوش، افزایش مقاومت بدن و افزایش شادی و نشاط دارد.
خواص زعفران
خواص زعفران بسیار زیاد هستند که در ادامه به برخی از آنها اشاره میکنیم:
درمان افسردگی
حتما تاکنون بارها شنیدهاید که میگویند زعفران یک ماده نشاط آور است. این ماده میتواند علائم بیماریهای روحی و افسردگی را کاهش دهد و این کار را با تولید سروتونین انجام میدهد. سروتونین یکی از مواد موجود در بدن است که باعث کنترل و بهبود افسردگی میشود. حتی اکثر داروهایی که برای درمان افسردگی تجویز میشوند، سروتونین موجود در بدن را کنترل میکنند. زعفران بر خلاف داروهای شیمیایی عارضهای به دنبال ندارد و میتواند افسردگی شما را درمان کند.
کاهش اضطراب
از دیگر خواص زعفران میتوان کاهش اضطراب و ایجاد آرامش را نام برد. معمولا افراد بعد از مصرف این ماده آرامش بیشتری به دست میآورند و درگیر اضطراب نخواهند شد. زعفران با طبع گرم خود باعث تنظیم و بهبود عملکرد سیستم عصبی میشود. در نتیجه فرد در زمان قرارگیری در معرض استرسهای محیطی تا حد امکان میتواند آرامش خود را حفظ کند.
افزایش قدرت ذهنی
زعفران میتواند توانایی و قدرت ذهنی را نیز افزایش دهد. این ماده با افزایش توانایی ذهنی و میزان هوشیاری فرد به مغز او کمک میکند تا بهتر کار کند و دچار فراموشی نشود. رادیکالهای آزاد بدن میتوانند به مغز هم آسیب برسانند. زعفران حاوی آنتی اکسیدان میباشد که با این رادیکالهای آزاد مبارزه میکند. علاوه بر این دارای ترکیبات و مواد معدنی دیگری نیز میباشد که از بروز اختلالات عصبی ممانعت میکنند.
ایجاد آرامش در خواب
تحقیقات نشان دادهاند که اگر به جای مصرف قرص خواب از زعفران استفاده نمایید، میتوانید خوابی راحتتر و آرامتر را تجربه کنید. البته این خاصیت زعفران به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.
انرژی بخشی
زعفران از نظر وجود گلوکز و چربی، متابولیسم بدن را بهبود میبخشد. این ماده سوخت و ساز گلوکز را بهینه کرده و سوخت و ساز چربیها را کاهش میدهد. در این صورت فرد انرژی و نشاط بیشتری را تجربه میکند. زعفران از ابتلای افراد به دیابت و تجمع چربی در بدن آنها نیز جلوگیری میکند و باعث کاهش وزن خواهد شد.